توسعه همکاری چین به افغانستان در بخش ساینس و تکنالوژی

هیات بلندرتبه ای به سرپرستی معین تکنالوژی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، محترم ایمل مرجان و با اشتراک محمدیاسین صمیم، سخنگوی وزارت، ویس پایاب رییس تکنالوژی و نوآوری و محترم انجنیر حسین بخش میرزاد مشاور تخنیکی ریاست پلان این وزارت  به هدف اشتراک در دومین نشست منطقوی چین و کشورهای جنوب آسیا  در بخش انتقال تکنالوژی و نوآوری متقابل و نمایشگاه بین المللی صادرات و واردات چین و جنوب آسیا(CSA-Expo) به آن کشور سفر کردند.

1.      نمایشگاه بین المللی صادرات و واردات چین و جنوب آسیا

در  دوازدهم جون 2016 میلادی، هیأت اعزامی وزارت مخابرات و سفیر افغانستان محترم جانان موسی‌زی به نمایندگی از دولت افغانستان در  محفل افتتاحیه چهارمین نمایشگاه بین المللی تجارتی چین و کشورهای جنوب آسیا اشتراک نمودند.

در این نشست برعلاوه مقامات بلندپایه کشور چین از جمله معاون نخست وزیر آن کشور، وزرای سکتور اقتصادی کشور چین، حکمران ایالت یون‌نان و نمایندگان نهادهای اکادمیک، تعداد زیادی از شخصیت‌های کشورهای جنوب آسیا در سطح  معاونین رییس جمهور، وزرای بخش‌های اقتصادی، معاونین وزارت‌خانه‌های اقتصادی، روسای نهادهای تحقیقی و اکادمیک و به تعداد بیشتر از 800 تن از کشورهای مختلف به نمایندگی از سکتور خصوصی اشتراک کرده بودند. در این کنفرانس، سخنرانان در مورد اهمیت همکاری‌های اقتصادی-تجارتی متقابل بین کشورها، اقدامات انجام شده و راهکارهای آینده‌محور به سخنرانی پرداختند.

2.      دومین نشست انتقال تکنالوژی چین-جنوب آسیا و نوآوری‌های متقابل»(2^nd Forum on China-South Asia Technology Transfer and Collaborative Innovation)

دومین نشست « انتقال تکنالوژی چین-جنوب آسیا و نوآوری‌های متقابل» با میزبانی وزارت ساینس و تکنالوژی کشور چین و حکومت ایالتی یونان(Yunnan) از تاریخ 12-14 میلادی همزبان با نمایشگاه تجارتی چین و کشورهای جنوب آسیا برگزار گردید.

الف- سخنرانی وزرا-بیانیه ایمل مرجان، معین تکنالوژی وزارت مخابرات:

نشست متذکره با شعار «همکاری‌های متقابل برای توسعه مشترک بین کشورها»  و به هدف افزایش همکاری‌ها در عرصه ساینس و تکنالوژی و انتقال تکنالوژی بین کشورها، شناسایی میکانیزم‌های عملی و  همکاری در راستای توسعه مشترک در منطقه، در شهر کون‌مینگ کشور چین برگزار گردید. در این نشست مقامات وزارت‌های ساینس و تکنالوژی معلوماتی، نمایندگان نهادهای علمی و شرکت‌های تکنالوژی معلوماتی، محققین و شخصیت‌های اکادمیک از کشورهای منطقه اشتراک کرده بودند تا در پلاتفارم مشترک دستاوردها و چالش‌های سکتور سانیس و تکنالوژی را  در سه سطح، مذاکرات مقامات بلندپایه، ملاقات نمایندگان شرکت‌های تکنالوژی معلوماتی و بازدید از نمایشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی با همدیگر در میان گذشته  و با استفاده  از تجارب همدیگر برای چالش‌ها راه عملی عملی جست‌وجو کنند.

کنفرانس با سخنان افتتاحیه حکمران ایالت یون‌نان کشور چین آغاز گردید. وی ضمن خوشامدگویی و سپاسگزاری از اشتراک کنندگان ، یاد آور گردید که این نشست مهم منطقوی که برای نخستین بار در سال 2015 میلادی با حضور وزاری مخابرات و تکنالوژی معلوماتی کشورهای جنوب آسیا و مقامات چین برگزار گردید، گام استراتیژیک و اساسی‌ در راستای همکاری دوجانبه و چندجانبه بین کشورهای آسیایی به شمار می‌رود. وی افزود: « تداووم و تعهد کشورهای اشتراک کننده به این کنفرانس همه ما را کمک می‌کند تا ضمن تشریک مساعی، خلاقیت‌ و نوآوری را در سکتور تکنالوژی و علوم نهادینه سازیم، سرعت رشد اقتصادی خود را شدت بخشیم، تحقیقات علوم و تکنالوژی را گسترش داده و زمینه مشارکت سکتور خصوصی و دولتی را تحقق بخشیم.»

پس از آن، معین محترم وزارت ساینس و تکنالوژی کشور چین  آقای یین هی جون به سخنرانی پرداخته و در مورد اهمیت توسعه همکاری در سکتور ساینس و تکنالوژی صحبت نمود. وی افزود: «توسعه مبتنی برنوآوری، نوعی از همکاری مشترکی است که در آن همه اعضای شامل در پروسه به طور مساویانه نفع می‌برند. در حال حاضر، کارآفرینی و نوآوری در عرصه ساینس و تکنالوژی به یک ارزش جهانی تبدیل شده است و براساس پلان ستراتیژیک وزارت ساینس و تکنالوژی چین،‌ قرار است تا سال 2020 حدود 2.6% عاید ناخالص ملی چین در راستای تحقیقات و نوآوری به مصرف برسد که برنامه‌های مختلفی از قبیل آموزش‌های پیشرفته در عرصه سیاستگذاری‌های ساینس و تکنالوژی، توسعه مراکز تحقیقاتی و اکادمیک، ایجاد پار ک‌های علمی-تکنالوژیک، تطبیق برنامه استعدادهای جوان کشورهای جنوب آسیا، آموزش کارورزان و مقامات دولتی و هم‌چنان، ایجاد روابط درازمدت در راستای انتقال و توسعه تکنالوژی در کشورهای همکار را در برخواهد گرفت.

در ادامه، محترم ای-میل مرجان معین تکنالوژی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی افغانستان سخنرانی نموده و ضمن سپاسگزاری از برگزارکنندگان نمایشگاه بین المللی صادرات و واردات چین کشورهای جنوب آسیا(CSO-Expo) و هم‌چنان، دومین نشست منطقوی مرکز انتقال تکنالوژی چین و کشورهای جنوب آسیا، به طور گذرا در ارتباط به وضعیت عمومی تکنالوژی معلوماتی و مخابراتی معلومات ارایه نمود. وی افزود: «آن‌گونه که دوستان و همکاران ما می‌دانند، افغانستان بنا به عوامل مختلفی دیرتر به کاروان پیشرفت جامعه جهانی پیوست، اما با این وجود، مردم ما راه طولانی را سریع پیموده و اکنون ما به جامعه اطلاعاتی جهان پیوسته ایم و به طور کل، در مسیر درستی قرار داریم.»

با اشاره مختصری به چالش‌ها و فرصت‌های سکتور تکنالوژی معلوماتی، آقای مرجان افزود که در طول یک و نیم دهه اخیر، وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی، در همه عرصه‌ها چه حوزه‌  نهادسازی، چه اجراآت حکومتی و خدمات و چه ظرفیت‌سازی و استفاده تکنالوژی توسط مردم دستاوردهای خوبی داشته و طبعاً جامعه جهانی در این پیشرفت‌ها نقش مهمی داشته است. ضمن ستایش از نقش و علاقه شهروندان افغانستان در استفاده از تکنالوژی معلوماتی، وی افزود که امروزه امکانات تکنالوژی، سرعت ارتباطات را افزایش بخشیده و شهروندان در کمترین فاصله زمانی از تجهیزات و امکانات جدید اطلاعاتی آگاهی حاصل نموده و آنها را در کوتاه‌ترین مدت مورد استفاده قرار می‌دهند.

در ادامه سخنان خود آقای مرجان، در مورد دیدگاه و برنامه رهبری حکومت وحدت ملی در ارتباط به مشارکت سکتور خصوصی و دولتی صحبت نموده و تأکید کرد که از دید ما توسعه سکتور مخابرات و تکنالوژی بدون کارآفرینی و نوآوری ناممکن است، و این امر در صورتی به طور اساسی و همه‌جانبه تحقق خواهد یافت که زمینه برای مشارکت سکتور خصوصی هم در بخش زیربنا و هم در خدمات این سکتور فراهم گردد. وی افزود: « در افغانستان، زمینه و شرایط برای فعالیت سکتور خصوصی فراهم گردید است. ما از شرکت‌های خصوصی کشورهای همکار از جمله کشور دوست، چین می‌خواهیم که به افغانستان آمده و در سکتور مخابرات و تکنالوژی معلوماتی سرمایه‌گذاری کنند. افغانستان کشوری است که بیشترین نفوس  آن را نسل جوان تشکیل می‌دهد و ظرفیت فوق العاده برای کارآفرینی و رشد اقتصادی در سکتور تکنالوژی معلوماتی وجود دارد.»

هم‌چنان، معین تکنالوژی وزارت مخابرات با اشاره به موقعیت جغرافیایی و اقتصادی افغانستان، تصریح کرد که ما می‌توانیم در اتصال کشورهای آسیای جنوبی و چین با کشورهای آسیای مرکزی نقش اساسی‌ای را بازی کنیم. از این رو، نشست «انتقال تکنالوژی معلوماتی و نوآوری متقابل بین کشورها به هدف انکشاف مشترک» اهمیت کلیدی دارد و می‌تواند تسهیلگر مواصلات بین کشورهای عضو باشد.

در پایان،‌ وی تأکید کرد که وزارت ساینس و تکنالوژی معلوماتی چین،‌کشور دوست و همکار ما با ایجاد « مرکز انتقال تکنالوژی و توسعه نوآوری متقابل» گام بسیار مهمی را در راستای توسعه تحقیقات و نوآوری در عرصه مخابرات و تکنالوژی برداشته است و مطمین ام که با امضای تفاهمنامه همکاری بین این مرکز و افغانستان و تطبیق مواد این تفاهمنامه، فرصت ها و امکانات بیشتری برای نسل جوان افغانستان فراهم خواهد شد.»

ب- جلسه بحث و تبادل نظر تخنیکی:

به ادامه سخنرانی وزرای کشورهای اشتراک کننده، روسای بخش‌های تکنالوژی و نوآوری کشورهای اشتراک کننده و از جمله، افغانستان، چین، مالدیو، پاکستان، نیپال، بنلگه دیش، ویتنام و هندوستان به ایراد سخن پرداخته و اقدامات انجام شده و چالش‌های مرتبط به همکاری‌های تکنالوژی معلوماتی را مورد بررسی قرار دادند. در این بخش کنفرانس، ویس پایاپ رییس تکنالوژی و نوآوری وزارت مخابرات صحبت نمود و  ضمن توضیح دستاوردهای وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی بر اهمیت تکنالوژی معلوماتی در  پروسه‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی تأکید کرد. وی افزود: «تکنالوژی معلوماتی یک سکتور مشترک در همه سکتورهای دیگر است. خوش‌بختانه،‌امروزه تکنالوژی به یکی از  عناصر کلیدی در پالیسی‌گذاری و عرضه خدمات تبدیل گردیده و خوش‌بختانه، سکتور تکنالوژی در افغانستان نیز، ظرفیت فوق العاده ای برای رشد اقتصادی و اشتغال‌زایی دارد.»

پایاب افزود که در طول 13 سال گذشته، وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی صرفاً روی خدمات رسانی تمرکز نداشته، بلکه گام‌های اساسی را در راستای تظنیم مقررات و پالیسی‌ها و توسعه زیربناهای مخابرات و تکنالوژی برداشته است. وی گفت که امروز  بیش از 5 شرکت مخابراتی، 40 باب شرکت انترنیتی و ده‌ها باب شرکت تکنالوژی معلوماتی در افغانستان فعالیت می‌کنند که در نتیجه، بیشتر از 89% شهروندان افغانستان به خدمات موبایل و حدود 10% شهروندان به خدمات انترنیتی دسترسی دارند. با نگاه مقایسی، آقای پایاب علاوه نمود که در نتیجه تلاش‌ها و اقدامات وزارت مخابرات از جمله توسعه شبکه ملی فایبرنوری، نرخ یک MB انترنیت از 3000 دالر در سال 2004 به  60 دالر آمریکایی در سال 2016 تنزیل یافته است.

در خاتمه سخنان خود پایاب، تصریح کرد که داشتن یک استراتیژی توسعه ساینس و نوآوری برای رشد هر کشوری ضروری می باشد و خوش‌بختانه، ریاست و تکنالوژی و نوآوری وزارت مخابرات افغانستان، به تازگی روی پالیسی توسعه ساینس و تکنالوژی کارهای مقدماتی را آغاز کرده است و تا 6 ماه آینده این پالیسی نهایی خواهد شد.

در پایان نشست روز اول، تفاهمنامه همکاری بین مرکز انتقال تکنالوژی چین-جنوب آسیا با حضور داشت معین وزیر مخابرات چین، معین وزیر مخابرات افغانستان و وزیر مخابرات سریلانکا بین روسای تکنالوژی و نوآوری افغانستان و رییس عمومی مرکز متذکره امضاء گردید.

3.      ملاقات دوجانبه رسمی:

پس از امضای تفاهمنامه همکاری بین دو کشور چین و افغانستان، هیأت اعزامی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی افغانستان همراه  با حضورداشت محترم جانان موسی‌زی سفیر افغانستان در کشور چین، با معین محترم وزارت ساینس و تکنالوژی چین و همراهان‌اش دیدار به عمل آوردند. در ابتداء آقای یین. هی. جون(Yin Hi Jun)‌ ضمن سپاسگزاری از اشتراک هیأت افغانستان،  اعضای هیات همراه خود را به ترتیب معرفی نموده که عبارت بودند از بانو چین‌لین‌هاو معاون رییس عمومی ریاست همکاری‌های بین المللی وزارت ساینس و تکنالوژی، آقای خوبین، رییس عمومی ساینس و تکنالوژی ایالت یون‌نان، گوا خوین سکرتر کمیته حزبی و رییس عمومی ساینس و تکنالوژی ایالت جیانگهای، فان ینگ‌زی، عضوی کمسیون ساینس و تکنالوژی ایالت تیانجین و خانم وانگ خیاو رییس بخش امور آسیا و آفریقای ریاست همکاری‌های بین المللی وزارت ساینس و تکنالوژی چین.

وی یادآور گردید که «چین و افغانستان دو همسایه خوب و استراتیژیک است. در طول دوسال گذشته، این روابطه در همه ابعاد عمیق‌تر شده است.» وی در ادامه افزود که در سپامبر 2014 رییس جمهور چین آقای شین جین پینگ طرح مرکز انتقال تکنالوژی را در هندوستان مطرح کرده بود و در سال 2015 با اشتراک وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی افغانستان و سایر کشورهای جنوب آسیا و با حضور داشت وزیر ساینس و تکنالوژی معلوماتی چین مرکز نامبرده افتتاح گردید. هم چنان، وی افزود: «هدف از ایجاد «مرکز انتقال تکنالوژی و نوآوری مشترک» این بوده است که ظرفیت انسانی در کشورهای همکار بالا برده شود و زمینه همکاری در عرصه ساینس و تکنالوژی بین طرف‌های دخیل افزایش یابد.»

در ادامه، معین وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی افغانستان ضمن سپاسگزاری از تنظیم ملاقات دوجانبه، اعضای هیأت افغانستان را معرفی نموده و یادآور گردید که از امضای تفاهمنامه همکاری بین دو کشور استقبال می‌کند و وزارت مخابرات افغانستان تمام اقدامات تخنیکی را برای تطبیق تفاهمنامه انجام خواهد داد. آقای مرجان افزود: «بدون تردید، همکاری و مشارکت بین چین و افغانستان در طول یک دهه گذشته استراتیژیک بوده است. به تأسی از تفاهمات در سطح کلان، حال زمان آن فرارسیده است که ما در سکتور ساینس و تکنالوژی روی مسایل خاصی تمرکز کنیم. یکی از عرصه‌های خاص، حوزه تشریک علوم و تجارب است.».

وی در ادامه تصریح کرد که «تفاهمنامه همکاری با مرکز انتقال تکنالوژی وزارت ساینس و تکنالوژی چین-جنوب آسیا(CSTTC) می‌تواند پنجره جدیدی را برای همکاری بگشاید تا بتوانیم بیشتر روی عرصه‌های تخنیکی تمرکز کنیم. برای هدف تحقیقات و نوآوری، می‌توانیم تکنالوژی معلوماتی، زراعت، علوم طبی و سکتور انرژی را برای همکاری درنظر بگیریم.»

معیین وزارت مخابرات چین پس از شنیدن سخنان آقای مرجان، یاد آور گردید که افغانستان در وضعیت بازسازی قرار دارد و دولت چین در این راستا از هیچ نوع همکاری دریغ نخواهد کرد. وی افزود:«رهبری حکومت وحدت ملی و مقامات بلندپایه چین روی همکاری استراتیژیک به اجماع نظر رسیده اند و ما به عنوان بخش‌های اجرایی هردو دولت، مکلف ایم که این پروسه را مستحکم تر و پایدارتر بسازیم.»

در پایان جلسه دوجانبه، آقای جانان موسی‌زی ضمن سپاسگزاری از وزارت مخابرات چین، یادآور گردید که در سفر اخیر داکتر عبدالله عبدالله رییس اجراییه افغانستان روی مسایل مختلفی از جمله فایبرنوری و ستلایت  صحبت‌هایی صورت گرفته بود. هم‌چنان، خوشحال ام که امروز در عرصه انتقال تکنالوژی و نوآوری بین دو کشور توافقات مشخصی صورت گرفته است. به عنوان سفیر افغانستان، وظیفه خود می‌دانم که مسایل متذکره را با جدیت با کشور میزبان پیگیری کنم. وی افزود: «‌از دید من، تفاهمنامه امروز یک نقطه عطف دیگر در سلسله همکاری‌های افغانستان و چین به شمار می رود و امیدوارم که این توافقات عملی گردد.»

4.      بازدیدها- بازدید هیات افغان از مرکز تولید انرژی برق افتابی منطقه ایچ‌لین

بعد از ظهر سیزدهم جون 2016 هیات اعزامی وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی از اولین مرکز تولید انرژی برق آفتابی چین دیدار به عمل آوردند. دستگاه تولید برق ایچ‌لین در مساحت یک و نیم کیلومتر و با سرمایه یک صدو پنجاه ملیون دالر ایجاد گردیده است که براساس معلومات مسوولین مرکز در هرماه 60 میگاوات برق تولید می‌کند.

هیات افغان ضمن بازدید از مرکز تحقیقات و نوآوری آن مرکز ، ساحه پروژه مذکور را از نزدیک دیدار نموده و در مورد چگونگی ایجاد مراکز مشابه در افغانستان پرسش‌های تخنیکی را مطرح نموده و پاسخ های جانب چین را شنیدند. در پایان هیات افغانستان یادآور شدند که تمام جزییات پروژه تولید برق مذکور را با مقامات ذی‌صلاح حکومت افغانستان شریک خواهد کرد تا آنها به نوبه خود در مورد ایجاد چنین مراکزی در افغانستان تصمیم بگیرند.

هم‌چنان، قبل از ظهر روز سوم اقامت در شهر کون‌مینگ، معین تکنالوژی وزارت مخابرات و همراهان اش ضمن بازدید از  نمایشگاه بین المللی صادرات و واردات چین و کشورهای جنوب آسیا از مرکز نمایشگاه افغانستان دیدار به عمل آورده و در مورد چگونگی حضور وزارت تجارت و نمایندگان سکتور خصوصی و دستاوردهای آنها از نمایشگاه با نمایندگان وزارت تجارت صحبت کردند.