وزارت مخابرات وتکنالوژی معلوماتی افغانستان در سال ۱۹۵۵ ایجاد گردید.

افغانستان در جهان ارتباطات الکترونیکی با نصب تیلفون سیمدار در سال ۱۸۹۸ در قصر ارگ ( محل اقامت شاه ) در کابل گام برداشته است.

در سال ۱۹۰۸ یک سیستم کوچک تیلفون با ظرفیت ۲۵ لین بطرف شمال قصر ارگ نصب گردیده بود. خدمات تیلگرافی نوع دیگری از تسهیلات مخابراتی بود که در سال ۱۹۱۴ در افغانستان راه اندازی گردید. نصب سیستم تیلگرافی به طاقت دو کیلووات اساساً به مقصد اهداف نظامی در باغ بابر (باغ تأریخی در شهر کابل، که بیانگر اولین سلسله امپراتوری مغول، ظاهر الدین محمد بابر میباشد) نصب گردیده بود.

در سال ۱۹۱۹ ، چندین سیستم تیلفون (سیوچبوردها) ۵۰ لینه و ۱۰۰ لینه در پُسته خانهٔ شاه دوشمشیره (ع) نصب گردیده بود. در همین سال برای اولین بار برای ۱۴ محصل بورس تحصیلی داده شده بود تا در رشته تیلگراف بیسیم در خارج تحصیل نمایند.

در سال ۱۹۲۰ ، ماشین تیلگرافی دیگری ساخت انگلستان در کابل نصب گردید که تا سال ۱۹۳۲ از آن استفاده میگردید.

افغانستان در ماه اپریل سال ۱۹۲۸ عضویت اتحادیه بین المللی تیلگراف (ITU) را حاصل نمود. (نام اتحادیهٔ بین المللی تیلگراف در سال ۱۸۶۵ بوجود آمد و در سال ۱۹۳۲ نام آن به اتحادیهٔ بین المللی مخابرات مبدل گردید).

در سال ۱۹۳۰ ، هفت پایه ماشین تیلفون وتیلگراف موج کوتاه از کمپنی مارکونی ایتالوی خریداری گردیده و در شهرهای کابل ، هرات، مزارشریف، میمنه وخوست نصب ومنتاژ گردیده بود. در اواخر سال ۱۹۳۳ ، سیستم دیگری با آنتن طاقت بلندتر از همان کمپنی خریداری شده ودر تعمیر مرکزی تیلگراف در کابل نصب ومنتاژ گردید. در سال ۱۹۴۹ ، یک پایه دستگاه تیلفون ریلی اتومات با ظرفیت ۱۳۰۰ لین خریداری شده و شبکه کیبلی آن در سال ۱۹۵۰ تکمیل گردید.

در سال ۱۹۵۳ ، یک پایه دستگاه تیلفون با ظرفیت ۵۰۰۰ لین از طریق کمپنی زیمنس تهیه گردیده و بعد از تکمیل شبکه آن، در سال ۱۹۵۷ به کار انداخته شد.

با تهیهٔ تجهیزات فرعی از کمپنی زیمنس، وزارت مخابرات وصلیه های تیلفون بین کابل و مزار شریف و بین کابل وقندهار در سال ۱۹۵۹ ایجاد شد.

در سال ۱۹۶۱ ، یک پایه دستگاه ۱۵۰۰ لینه از کشور چکسلواکیا خریداری شده و در شهر کابل نصب گردید. در همین سال، وصلیه بین کابل و کندهار ایجاد شد. همچنان کابل با تورخم وبخش شمال کشور وصل گردید.

در همان موقع خدمات مخابراتی با استفاده از سیستم های سه چینله و ۱۲ چینله به طول تقریباً ۱۴۰۰۰ کیلومتر شبکه لین دار در سرتاسر افغانستان عرضه میگردید. وصلیه های زمینی به منظور اجرای مخابره های بین المللی وترانزیت به بعضی از کشور های همسایه مانند پاکستان، ایران وترکیه نیز مورد استفاده قرار داشت. تعداد مجموعی چینل ها در آن موقع متجاوز از ۱۲۰ چینل بود.

نظر به ازدیاد تقاضا برای خدمات تیلفون، یک پلان توسعه شبکه  شهر کابل در سال ۱۹۶۴ راه اندازی شده بود. بر اساس همین پلان ۳۰۰۰ لین تیلفون در شیرشاه مینه، ۳۰۰۰ لین تیلفون در شهر نو، ۲۰۰ لین تیلفون در پلچرخی و ۵۰۰۰ لین تیلفون در ساحه مرکزی شهر کابل توسعه داده شده بود. شبکه متذکره بطور مکمل در سال ۱۹۶۹ به فعالیت آغاز کرد.

اولین ستیشن ترانسیور رادیویی به طاقت ۲۰ کیلوات در شهر کابل نصب گردید که کابل را با پاریس از طریق رادیو وصل کرده بود.

در اواخر سال ۱۹۶۴ یک فرستنده رادیویی به طاقت ۱۰ کیلوات ودو ستیشن آخذه از کمپنی فلیپس (نیدرلند) تهیه گردیده بود و به منظور تأمین مخابره با مراکز ترانزیت در پاریس، دهلی جدید، لندن و مسکو مورد استفاده قرارداده شده بود.

در سال ۱۹۷۳ ، پروژه شبکه توسعه یی (پروژه دوم تیلی کمونیکیشن) با مشوره تخنیکی اتحادیه بین المللی تیلی کمونیکیشن در شهر کابل راه اندازی گردید.

با تطبیق پروژه سوم، دستگاه های اتومات فرعی شهری در شهر نو، خیر خانه ومکرویان نصب شده بود. تهیه تجهیزات شبکه از طریق کمپنی زیمنس به تعداد ۱۳۲۰۰ لین تیلفون را درشهر کابل فعال نموده بود.

افغانستان در سال ۱۹۷۹ عضویت جمعیت مخابراتی آسیا پسفیک (APT) را حاصل نمود.

در سال های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۴ ، دستگاه های نوع کراسبار در شهرهای کابل، جلال آباد، پروان، پلخمری، شبرغان و کندز نصب گردید.

در اواسط سال های ۷۰ ، خدمات اساسی مخابراتی به شمول تیلفون وتیلگراف در افغانستان در سطح ولسوالی ها قابل دسترسی بود. هرچند سیستم مخابراتی اکثراً محدود به بعضی بخش های حکومت بود، مردمان محل نیز دسترسی محدود به خدمات داشتند.

در دو دهه گذشته (سال های ۸۰ و ۹۰)، شورش های سیاسی – اجتماعی و جنگ نه تنها زیربناها و ثروت افغانستان را منهدم نمود، بلکه سیستم های مخابراتی را نیز تخریب نمود و به آن رسیدگی صورت نگرفت. در اکثر بخش های از کشور حتی خدمات مخابراتی بسیار ضروری موجو نبود.

بعد از اینکه حکومت مؤقت در سال ۲۰۰۱ در افغانستان ایجاد شد، روزنه های جدید سیاسی واحیای مجدد اقتصادی – اجتماعی وباز سازی در کشور باز گردید.

در جریان سال ۲۰۰۲ ، بعد از ایجاد حکومت انتقالی و متعاقباً پس از تشکیل حکومت در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ از طریق انتخابات، همزمان با پروسه ثبات سیاسی، حکومت یک محیط مناسب را برای سکتور خصوصی به وجود آورد تا افغان ها را در ساحات مختلفهٔ زندگی شان از طریق منظوری سیستم خصوصی سازی بطور رسمی کمک نماید.

نظر به مؤقعیت جغرافیایی افغانستان که بیشترین بخش های آن توسط کوه ها احاطه شده است و تعدادی زیادی از مردم افغان در داخل وخارج از افغانستان متفرق شده اند تسهیلات وخدمات مخابراتی یک موضوع بسیار مهم برای اعمار مجدد افغانستان میباشد.

از سال ۲۰۰۱ ، وزارت مخابرات وتکنالوژی معلوماتی ازجمله اولین ادارات افغانستان بود که استراتیژی وپالیسی های عمومی را برای سکتور مخابرات ترتیب نمود تا کمپنی ها وادارات خصوصی را به منظور سرمایه گذاری در بخش مخابرات وبکار انداختن سیستم های مخابراتی قادر نماید.

 

وظایف وزارت مخابرات

اهداف و مسوولیت های عمده وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی:‏

سکتورمخابرات و تکنالوژی معلوماتی یک سکتور زیربنایی جامعه بوده و در رشد و ارتقای تمام سکتور ها نقش مؤثر را بازی میکند. وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی رهبری سکتورهای  مخابراتی و تکنالوژی معلوماتی را درکشور بعهده داشته و مسوولیت ترتیب پالیسی ها، ستراتیژی های خدمات مخابراتی تکنالوژی معلوماتی و طرح پلان های انکشافی و ستراتیژیک را به منظور رشد و انکشاف خدمات مخابراتی و تکنالوژی معلوماتی بعهده دارد. تمرکز فعالیت های عمده این وزارت روی موارد ذیل میباشد:

سند پاسخ دهی دولت به ملت حوت ۱۳۹۹ را از اینجـــــا دانلود نمایید:

وظایف اصلی:

• طرح و تدوین پالیسی های ملی، ستراتیژی های تطبیقی، استندردها و رهنمودها.

• زمینه سازی و هماهنگی تحول دیجیتلی.
• فراهم نمودن شرایط مناسب برای رشد و توسعه صنعت تکنالوژی معلوماتی.
• معرفی چگونگی بکارگیری تکنالوژی های نوین.
• تشویق و ترویج نوآوری.
• تقویت مهارتهای دیجیتلی.
• ایجاد دسترسی همگانی و شرایط لازم برای ترانزیت معلومات از مسیر افغانستان.
• نظارت بر تطبیق پالیسی های ملی و استندردهای مخابراتی و تکنالوژی معلوماتی.
• ایجاد و تقویت زیربناء برای تأمین امنیت سایبری.

تشکیل:

تشکیل سال مالی ۱۳۹۹ وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در مرکز و ولایات جمعاً به تعداد (۱۱۰۹) تن کارمندان و کارکنان خدماتی میباشد که تعداد کارمندان و کارکنان خدماتی موجود سال ۱۳۹۹ وزارت بتعداد (۸۶۲) تن میباشد.

 اهداف ومسوولیت های اصلی:

وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی به مثابه ارگان مسوول و مسیر دهنده سکتور تکنالوژی معلوماتی و مخابراتی بوده مصمم است تا با طرح پالیسی های مورد نیاز و تطبیق پروژه های ملی، زمینه را برای تحول دیجیتلی، فعالیت سکتور خصوصی، سهولت های نوین تکنالوژی معلوماتی و مخابراتی را برای مردم افغانستان مساعد سازد تا کشور عزیزما همگام با سایرکشورهای جهان شامل اقتصاد دیجیتلی گردد.

این وزارت به منظورتحقق این آرمان و دستیابی به یک جامعه نوین دیجیتلی، مصئون و خودکفا اهداف و مسوولیت های عمده ذیل را پیگیری مینماید:

اهداف و مسوولیت های عمده وزارت:

• •  
• ترویج تکنالوژی معلوماتی در تمامی سکتورها؛
• ایجاد زمینه دسترسی قابل استطاعت، مصئون و مطمئن؛
• جلب سرمایه گذاری های ملی و بین المللی در این سکتور؛
• فراهم آوری و قانونمند سازی خدمات دیجیتلی در افغانستان؛
• خودکار سازی (Automation) و ساده سازی پروسه های خدمات عامه؛
• ایجاد ایکو سیستم (زمینه جامع) برای تحول دیجیتلی؛
• ایجاد، تسهیل و ترویج زمینه اقتصاد دیجیتلی؛
• مبدل نمودن افغانستان به چهار راه ترانزیت دیتا در منطقه

دیدگاه:

مبدل نمودن افغانستان به جامعه معلوماتی وصل شده، مصئون و مطمئن برای تقویت اقتصادی و شامل سازی تمامی اقشار جامعه در اقتصاد دیجیتلی.

کارکردها در بخش خدمات پُستی طی سال ۱۳۹۹:

شرکت افغان پُست یکی از ریاست های مهم بوده که تحت نظارت وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی برای شهروندان کشور خدمات پُستی انجام میدهد (در سال مالی ۱۴۰۰ این شرکت مستقل عمل می کند) این ریاست طی سال مالی ۱۳۹۹ به دست آوردهای ذیل دست یافته است.

• ترمیم و بازسازی ۳۵ باب پُسته خانه ولایات درجه اول و درجه دوم تکمیل گردیده است. صرف در ولایات سرد سیر کار آن بخاطر سردی هوا موقتاً تعطیل شده که پس از گرم شدن هوا کار آن ادامه می یابد.
• ۲۰۰ عراده موترسایکل و ۱۵ عراده موتر جهت جمع آوری و انتقال بسته های  پُستی ولسوالیها به مراکز ولایات  خریداری گردیده است.
• خدمات تعداد (۳۳۲۹۴۳۱) قطعه مراسلات پُستی ورودی و صدوری، داخلی و خارجی در مرکز و ولایات کشور انجام شده است.
• انتقال و توزیع تعداد (۹۶۳۷۱) اسناد تائید شده وزارت امور خارجه از طریق پُسته خانه های مرکز و ولایات صورت گرفته است.
• توزیع تعداد (۵۲۷۵۹۱) جلد پاسپورت از طریق پُسته خانه های مرکز و ولایات کشور انجام شده است.

کارکردهای وزارت مخابرات در بخش تأمین کیفیت خدمات تکنالوژی معلوماتی (طی سال مالی ۱۳۹۹):

وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در بخش تامین کیفیت خدمات تکنالوژی معلوماتی طی سال ۱۳۹۹ به دست آورد های ذیل نایل گردیده است:

• جهت انکشاف مرکز تبادله انترنت یا NIXA (NIXA Upgradation) تجهیزات خریداری و تکمیل گردیده است.
• به تعداد ۲۳ شرکت بزرگ خدمات انترنتی جهت مصئونیت و کنترول ترافیک انترنتی درسطح فضای سایبری کشور با دستگاه نیکسا ‏وصل گردیده است و تعدادی شرکت های دیگر نیز سروی شده اند.
• سیستم تصادیق الکترونیکی برای ویب سایت های دولتی وایجاد سیستم محافظتی تصادیق الکترونیکی SSL) Sockets Secure Layer) غرض توزیع دیجیتل سرتفکیت، تجهیزات تهیه و در مرحله نصب و انستالیشن قرار دارد.
• سروی تخنیکی جهت انکشاف تیم امنیت سایبری افغانستان در مقابل حملات سایبری تکمیل گردیده است.
• زیربنأ کلود (Cloud)  و سیستم ایمینی برای مرکز ملی معلومات سروی شده است.
• تهیه و راه اندازی سیستم تحصیلات عالی آنلاین (Higher Education Management System) در همکاری با وزارت تحصیلات عالی. 

در بخش ارتباطات منطقوی فایبرنوری:

فایبر نوری یکی از خدمات شرکت افغان تیلی کام است و یکی از بزرگترین پروژه های زیربنایی در رشد سکتور مخابرات و تکنالوژی معلوماتی کشور به شمار میرود. فایبر نوری در کمترین وقت مرزهای محلی را درنوردید و از طریق کشورهای همسایه بطور مستقیم با پشتیبانی ‏فایبرنوری بین المللی با بیشترین ظرفیت خدمات انترنتی با ارایه امکانات دسترسی به خدمات انترنت ‏وصل گردیده که اطلاعات را در کمترین زمان انتقال میدهد و بهوزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی در این بخش طی سال مالی ۱۳۹۹ به دست آورد های ذیل نایل گردیده است:

• سروی اتصال  شبکه تمدید کیبل فایبر نوری به جمهوری کشورچین از طریق واخان از فیض آباد تا سرحد چین صورت گرفته است و درخواست پول تمدید فایبرنوری دهلیز واخان به کشور چین ارسال گردیده، کار آن جریان دارد.
• اتصال به کشورقزاقستان از طریق شبکه فایبرنوری ازطرف افغانستان آماده گردیده، ولی به نسبت مشکلات مالی وتخنیکی کشورتاجکستان، کار پروژه تکمیل نگردیده است.

اتصال ادارات دولتی ومکاتب به انترنت و فایبرنوری:

وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی مطابق پلان و پالیسی دیجیتل سازی ادارات دولتی و تقویت حکومتداری الکترونیکی در هماهنگی با ادارات مربوط جهت اتصال ادارات دولتی به شبکه انترنت از طریق شبکه فایبر نوری یا سیستم بیسیم، سروی و کار های مقدماتی را آغاز نموده که طی سال ۱۳۹۹ به دست آورد های ذیل دست یافته است:

• جهت اتصال ادارات دولتی درمراکز ۳۴ ولایت کشور به شبکه انترنت(از طریق شبکه کیبل فایبر نوری یا سیستم بی سیم) سروی صورت گرفته تا بندویت لازم شبکه ارتباطات دولتی (Government Network) تأمین گردد. چهار شرکت پیشنهاد قیمت خویش را ارایه نموده و بررسی های بعدی آن ادامه دارد.
• کار وصل (۱۶۰) باب مکتب  با شبکه فایبرنوری در۲۵ ولایت در جریان است.
• کار وصل (۵۰۰) باب مکاتب از طریق وایمکس و پاینت تو پاینت در ولایات در جریان است.

کارکردهای سال ۱۳۹۹ در بخش آسان خدمت:

وزارت مخابرات و تکنالوژي معلوماتی در آغاز سال مالی ۱۳۹۹ تا وقتی که این بخش (آسان خدمت) رسماً به اداره احصائیه تعلق نگرفته بود، به دست آورد های ذیل نایل گردید.

• جهت ایجاد مرکز آسان خدمت برای ولایات هرات، کندهار، ننگرهار، بلخ، خوست و پکتیا زمین مشخص شده است.
• مرکز آسان خدمت در ولایت خوست ایجاد، و خدمات عامه در خصوص صدور پاسپورت، جواز کار اتباع داخلی،ترانسپورت زمینی و شهدا و معلوملین ارایه می گردد.
• توزیع معاشات کارمندان وزارت های معارف و کار و امور اجتماعی از طریق موبایل انجام شده است.

 

کارکردهای وزارت مخابرات برای اشتغال زایی طی سال مالی ۱۳۹۹:

 وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی بر اساس پلان استخدام کارمندان در بستهای کمبود این وزارت، در جریان سال مالی ۱۳۹۹ اقدامات عملی نموده بستهای کمبود خویش را از طریق رقابت آزاد به اعلان سپرده است. که در این بخش بگونه مستقیم و غیر مستقیم به دست آوردهای ذیل نایل آمده است.

در بخش اشتغال زایی مستقیم:

• تعداد (۴۵) تن کارشناس ومتخصص مسلکی در پروژه های انکشافی جهت بهبود کار و ارتقای ظرفیت تخنیکی  کارمندان وزارت مخابرات وتکنالوژی معلوماتی استخدام شده اند.

• تعداد (۱۷۲) تن کارمند در بست های خالی به اساس سیستم  معاشات و رتب استخدام شده اند.

در بخش اشتغال زایی غیرمستقیم:

در سکتور مخابرات و تکنالوژی معلوماتی بطور تخمینی برای حدود (۲۰۰۰۰۰) تن بطور غیر مستقیم زمینه کار مساعد گردیده است.

 

پلانهای آینده وزارت برای سال مالی ۱۴۰۰

‏۱.  توسعه تکنالوژي معلوماتي افغانستان (توسعه حکومتداری الکترونیکی در بخش معارف، ‏تحصیلات عالی و صحت)؛

‏۲.  توسعه مرکز تبادله انترنت (‏NIXA‏)؛‏

‏۳.  تبدیل نمودن مرکز ملی معلومات افغانستان به ‏iCloud؛

‏۴.  تطبیق پروژه دیجیتل کاسا؛

‏۵.  پرداخت معاشات از طریق موبایل (‏MSP‏)؛‏

‏۶.  تطبیق پروژه های واحد- ریفورم های وزارت؛

‏۷.  توسعه زیربنا برای تصادیق و معاملات الکترونیکی (‏ARCA‏)؛‏

‏۸.  ایجاد اسیشن زمینی ستلایت برای سکتورتعلیمی و صحت؛

 

اسامی وزراء وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی:

• محترمه معصومه خاوری، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی از ۲۴ سنبله ۱۳۹۹

• محترم محمد فهیم هاشمی، سرپرست وزارت مخابرات و تکنالوژی معلوماتی ۱۳۹۸ - ۱۳۹۹

• محترم شهزادگل آریوبی، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی

• محترم پوهنیار عبدالرزاق وحیدی، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی ۱۳۹۴

• محترم انجنیر امیرزی سنگین، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی ۱۳۸۳ الی ۱۳۹۳

• محترم محمد معصوم ستانکزی، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی ۱۳۸۱ - ۱۳۸۲

• محترم انجنیر عبدالرحیم، وزیر مخابرات و تکنالوژی معلوماتی ۱۳۸۱

• محترم مولوی یارمحمد رحیمی، وزیر مخابرات ۱۳۷۸/۷/۱۸ الی ۱۳۸۰/۹/۸

• محترم احمدالله مطیع، سرپرست وزارت مخابرات ۱۳۷۶/۱۲/۱۴ - ۱۳۷۸/۷/۱۸

• محترم ملا الله داد آخند، سرپرست وزارت مخابرات ۱۳۷۵/۷/۱۶ - ۱۳۷۶/۱۲/۱۴

• محترم قاضی محمد امین وقاد، وزیر مخابرات ۱۳۷۲ الی ۱۳۷۵

• انجنیر محمد اکرم، وزیر مخابرات ۱۳۷۲

• محترم دیپلوم انجنیر سید محمد نسیم علوی، وزیر مخابرات ۱۳۶۹ - ۱۳۷۰

• محترم میر عظم الدین، وزیر مخابرات ۱۳۶۸

• محترم محمد اسلم وطن جار، وزیر مخابرات ۱۳۵۹ الی ۱۳۶۷

• محترم انجنیر سید محمد گلاب زوی، وزیر مخابرات ۱۳۵۸

• محترم انجنیر عبدالکریم عطایی، وزیر مخابرات ۱۳۵۳ - ۱۳۵۴

• محترم انجنیر عبدالحمید محتاط، وزیر مخابرات ۱۳۵۳

• محترم انجنیر محمد عظم گران، وزیر مخابرات ۱۳۴۷ الی ۱۳۵۰

• محترم انجنیر محمد حسین رسا، وزیر مخابرات ۱۳۴۵ - ۱۳۴۶

• محترم داکتر محمد حیدرخان، وزیر مخابرات ۱۳۴۲ الی ۱۳۴۵

• محترم محمد فریدخان، وزیر مخابرات ۱۳۴۰

• محترم انجنیر عبدالحکیم، وزیر مخابرات ۱۳۳۶ الی ۱۳۳۸

• محترم غلام محمد شیرزاد، وزیر مخابرات ۱۳۳۴ الی ۱۳۳۶