اقتصاد دیجیتلی

چکیده:

در دهه‌های اخیر سازمان‌ها با شتاب فراوانی به سوی بهره‌گیری از تکنالوژی معلوماتی و مخابرات در زمینه‌های تجارتی و بازرگانی گرایش پیدا کرده اند. تجارت الکترونیکی به عنوان یکی از مظاهر واقعی کاربرد تکنالوژی معلوماتی و مخابرات در اقتصاد و یا یکی از آثار اقتصاد دانش محور است. اقتصاد دیجیتلی از جمله پروسه‌های جامعه معلوماتی در دنیای امروز است که در سال‌های اخیر با حضور اینترنت در سطح بین‌المللی به سرعت گسترش یافته و مزایای مرتب بر آن به صورت واضح روز به روز در حال افزایش است. تا جایی که کشورهای در حال توسعه به شدت به استفاده از آن ترغیب شده و هرکدام برنامه‌های خاصی را برای شروع، نهادینه کردن، گسترش و رشد اقتصاد دیجیتلی انتخاب کرده اند. لذا با توجه به اهمیت موضوع اقتصاد دیجیتلی، این مقاله در زمینه‌ی اقتصاد دیجیتلی در افغانستان بحث می‌نماید.

مقدمه:

اقتصاد دیجیتلی از تکنالوژی معلوماتی به عنوان بستر قدرت‌مند استفاده می‌کند. گسترش و رشد تکنالوژی معلوماتی و مخابرات آثار مثبتی در عرصه‌های مختلف علمی، اجتماعی و اقتصادی جوامع بهره‌برداری از این تکنالوژی ها گذاشته است. کارشناسان امروزه در بررسی به تغییر دیدگاه جهانی نسبت به عوامل تعیین کننده تمدن و قدرت جوامع، هم‌چنین تغییر شاخص‌های ارزیابی توسعه و مهمتر از آن ضرورت تغیر سیاست‌های کشورهای در حال توسعه برای رهایی از اقتصاد سنتی، لازم است تا با روند حرکت جهانی و تغیرات به وجود آمده در آن همسو شاخص های توسعه به هیچ، وجه به موارد خاص توجه نمی کنند بلکه تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم هر یک از عوامل تاثیر گذار را در ترکیب با سایر عوامل مورد ارزیابی قرار می دهند. تاثیر فزاینده ابزارهای کاربردی و علمی در فعالیت‌های مختلف جامعه علی‌الخصوص ساختارهای اقتصادی موجب ایجاد تحول و تجدید در نگرش سنتی به موضوع تجارت و بازار می‌شود . در این بین توسعه روز افزون اینترنت در کشورهای مختلف و اتصال تعداد زیادی از مردم جهان به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیکی و معاملات دیجیتلی بین افراد و سازمان‌های مختلف از طریق دنیای مجازی اینترنت بستر مناسب و مساعد برای برقرای فعالیت‌های تجاری و اقتصادی فراهم کرده است. این پدیده نو ظهور اقتصاد دیجیتلی نام دارد. به عبارت دیگر می‌توان بیان نمود برای دور نماندن از حرکت جهانی و هم‌چنین توسعه اقتصادی، استفاده از اقتصاد دیجیتلی به‌جای شیوه‌های سنتی امر ضروری محسوب می‌شود.

آشنایی به اقتصاد دیجیتلی:

اقتصاد دیجیتلی به صورت ساده، اقتصادی است که قسمت اعظم آن براساس تکنالوژی‌های دیجیتلی شامل شبکه‌های ارتباطی، کمپیوتر‌ها، نرم‌افزارها و سایر فناوری‌‌های اطلاعاتی است، و انواع تجارت الکترونیک، بازارهای الکترونیک، دریافت و پرداخت، کارت‌های هوشمند و پول الکترونیک و معاملات مالی را شامل است. اين سيستم مزايای حقيقی پيرامون شفافيت، مسووليت پذيری، امنيت و هم‌چنان مؤثريت بيشتر و کاهش مصارف در دراز مدت را برای دولت‌ها به دنبال دارد. اما بيشترين فايده را برای آن عده شهروندانی که مصارف و زمان کم دارد، يک تغيیر بزرگ را در زندگی آن‌ها بوجود می‌آورد؛ به کساني‌که امنيت برای آن‌ها مهم بوده و هم‌چنان برای کساني‌که از پرداخت‌های الکترونيکی به خاطر آغاز حفظ و بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصادی استفاده مي‌نمایند.

M-paisa: به عنوان اولین ارایه‌کننده کیفیت پول موبایلی در افغانستان، امکان اتصال به دامنه‌ای از معامله‌های مالی به‌صورت امن، مناسب و شفاف را برای کاربران فراهم می‌کند. مشتریان می‌توانند با استفاده از M-Paisa به‌طور مستقیم از تلفن همراه خود به حساب بانکی دسترسی پیدا کنند و عملیاتی نظیر برداشت پول، خرید اقلام از فروشنده‌ها، دریافت و پرداخت قرضه، خرید کریدیت کارت مبایل، دریافت معاشات و هم‌چنین پرداخت کرایه را از منازل خود انجام دهند.

 در اقتصاد دیجیتلی دو رکن اساسی وجود دارد.

• تولید کالای دیجیتلی.
• تولید کالای غیر دیجیتلی با استفاده از فرآیندها و ابزار دیجیتلی.

اهداف اقتصاد دیجیتلی

مزیت‌های استفاده از اقتصاد دیجیتلی:

با استفاده از خدمات اقتصاد دیجيتلی در بخش‌های مختلف جامعه می‌توان نقش مهم و ارزش‌مندی را در توسعه کشور مان داشته باشیم.

۱. عدم محدودیت به مکان و زمان:

مؤسسات مالی و شرکت‌های تجاری، در سال‌های اخیر، با تکیه بر فناوری اطلاعات، محدودیت‌های مکانی و زمانی را تقریباً از بین برده‌اند و به مزیت بازارهای بزرگ‌تر با جمعیت و تنوع بیش از گذشته دست یافته‌اند. با گسترش اقتصاد دیجیتلی، بستر بزرگ برای ارائه کالا و خدمات در مقیاس جهانی، فراهم شده و همین امر، بسیاری از محدودیت‌های گذشته را رفع کرده است.

۲. کاهش هزینه‌های تولید:

با افزایش حضور تولیدکنندگان و شرکای تجاری‌شان در فضای مجازی، بسیاری از هزینه‌های ارتباط و هماهنگی، برای این فعالان اقتصادی کاهش یافته است؛ به عبارت دیگر، مالکان کسب‌وکارها، به‌راحتی می‌توانند یکدیگر را در بستر اینترنت بیابند و به همکاری بپردازند.

۳. افزایش حجم فروش:

افزایش فضای موجود جهت ارائه کالا و رشد تعداد بازدیدکنندگان، سبب افزایش چشم‌گیر حجم فروش شده است. فضای مجازی، و اینترنتی به وسعت کل اینترنت را در اختیار تجار و فروشندگان قرار می‌دهد. علاوه بر این، مشتریان نیز به حجم بالاتری از کالا و خدمات با تنوع و قیمت‌های متفاوت، دسترسی یافته‌اند.

۴. دسترسی آسان:

به‌جرات می‌توان گسترش اقتصاد مبتنی بر فضای مجازی را پایان‌بخش فرایند زمان‌بر و پر هزینه مبادلات مالی حضوری و روش‌های سنتی خرید دانست. امروزه، مشتریان و کاربران با جست‌وجوی کوتاه در فضای مجازی، می‌توانند به طیف بسیار گسترده‌ای از اجناس و خدمات دسترسی یابند و به‌صورت غیر حضوری به خرید و فروش بپردازند.

۵. جهانی‌شدن تجارت:

نقش مؤثر اقتصاد دیجیتلی در تسهیل تجارت بین‌الملل و مبادلات مالی کلان در سطح جهان، امری انکارناپذیر است. اقتصاد دیجیتلی نه‌تنها خرید را برای مصرف‌کنندگان خرد آسان کرده است، بلکه تجار و فعالان اقتصادی بین‌المللی نیز از فواید آن بهره‌های بی‌شماری می‌برند. امروزه می‌توان شبکه‌های مبادلات مالی چون سوئیفت را از مصادیق تجارت الکترونیک در بستر اقتصاد دیجیتلی دانست.

۶. کاهش هزینه‌ها و زمان معاملات:

جهانی‌شدن شبکه‌های متصل تبادل پول در سطح جهان، با از بین بردن هزینه استفاده تجار کشورهای توسعه‌یافته از حواله‌های پرداخت خارجی و دیگر روش‌های سنتی مبادلات مالی، کسب ‌و کار فعالان اقتصادی کلان را تا حدود زیادی تثبیت و تقویت کرده است.

۷. حذف واسطه‌ها:

با ورود مستقیم تولیدکنندگان به بازار محصولات و خدمات در فضای مجازی، انحصار بسیاری از واسطه‌ها و دلال‌ها که سبب افزایش قیمت‌ها در بازار بودند، کم‌رنگ شد و همین امر، سبب کاهش قیمت‌ها، افزایش تنوع و تشدید رقابت در بازار، به نفع مصرف‌کنندگان شد.

 

تهیه و ترتیب:

ریاست اقتصاد دیجیتلی

مؤرخ: ۲۰/۴/۱۴۰۰