د پُستي خدمتونو د تنظیم اداره (اپرا)
APRA; Afghanistan Postal Regulatory Authority
د افغانستان پُسټي خدمتونو تنظیم اداره (اپرا) د یوې لسیزې را پدیخوا د هیواد په پُسټي بازار کې د پالیسۍ جوړونکې او څآرګرې ادارې په توګه شتون لري.
په ۱۳۸۵ کې، د افغان پُسټ کمشنرۍ په نوم او په ۱۳۸۸ کې د پُسټ مقرراتي بورډ تر نوم لاندې د مخابراتو او معلوماتي ټکنالوجۍ وزارت په رسمي تشکیل کې شامل شو.
وروسته پدې وزارت کې د یوې مهمې ادارې یا ریاست موقعیت ترلاسه کړ او خپل قانوني، سکتوري او څارنې فعالیتونه تر سره کړ.
دې ادارې د هیواد قوانینو او مقرراتو په چوکاټ کې د پُسټي خدمتونو چمتو کونکي او غوښتونکي هڅولي او ملاتړ یې کړی؛ په پُستي بازار کې د پُستي خدمتونو وړاندې کوونکو د فعالیتونو څرنګوالی د دې ادارې اصلي دنده ده.
د پُسټي خدمتونواهمیت:
که څه هم په معاصره نړۍ کې تخنیکي او ټکنالوجۍ پرمختګ د پام وړ وده کړې ده، د پُسټي سکټور ارزښت او اهمیت د افغانستان په شمول په ټولو هیوادونو کې، د پُسټي توکو محرمیت او امنیت له امله لاهم مهم دی.
په افغانستان کې پُسټي سکتور چې له ۱۵۰ کالو ډیرهمخینه لري، ځینې وختونه د بدلونونو ترڅنګ په هیواد کې د نورو ټولنیزو پیښو ناامني و او ناوړه شرایطو سره مخ شوی دی.
د دموکراسۍ د نوي سیستم رامنځته کیدو سره، دغه مهم ټولنیز سکتور ته هم پاملرنه شوې او پدې وروستیو کې یې ډیری غوښتونکي جذب کړي دي.
د پُسټي خدمتونو اوسنی حالت
دا مهال (د کابل ښار د مخابراتو او معلوماتي ټکنالوجۍ وزارت د افغان پُسټ او د هیواد په ټولو والیتونو کې د پُسټ ادارو) سربیره، په افغانستان کې (۹ خصوصي پستي شرکتونه) هم شتون لري چېد کابل ښار په ګډون په ۱۰ والیتونو کې خدمتونه وړاندې کوي. او په ټول هیواد کې شاوخوا ۴۰ خصوصي نماینده ګۍ لري.
د پُسټي خدمتونو وړاندې کوونکي خصوصي سکتورونه:
- د باختر چټک پُست (B.S.P) جواز ۱۳۷۹
- ټنټ-فدیکس (TNT- FedEx) جواز ۱۳۸۱
- ډی اچ ال ګړندي پُست (D.H.L) جواز ۱۳۸۱
- د نی چټک پُست (Nye Express)۱۳۹۱
- ایکسپو (Expo) ۱۳۹۳)
- ایرو-پارسل (Aero Parcel)(۱۳۹۶)
- آریانا - کابل (Kabul Aryana) ( ۱۳۹۶)
- سمارت سیستم (Smart Post) (۱۳۹۷)
- شهیر پُست (Shahir Post) (۱۳۹۷)
- روان خدمات (Rawan Service) (۱۳۹۸)
د جواز شرایط او تطبیق:
د پُسټ قانون دویمې او دریمې مادې (د ۱۳۵۲ کال مصوبې ۳۲ ګڼې) او د جوازونو ویش پروسیجرونو مطابق، هیڅ حکمي یا حقیقي شخص نشي کولی پُسټي خدمت ونه وړاندې کړي.
ذکر شوي خدمتونه یوازې د مخابراتو او معلوماتي ټکنالوجۍ وزارت لخوا د (پُستي خدمتونو) جواز صادرولو سره وړاندې کیږي.
د د پُستي خدمتونو جواز د آپرا ادارېڅخه د معمولې پروسې او طرزالعمل سره سم غوښتونکي ته د لاندې شرایطو په اساس ورکول کیږۍ:
د جواز قیمت په توګه د ۲۰،۰۰۰ امریکایی ډالرو تادیه او د بانکي تضمین په توګه ۱۰،۰۰۰ امریکايي ډالر، چې د مشهور نړیوالو شرکتونو سره د تعقیب سیسټم لري.د پُستي خدمتونو په د خسارې جبران، وړتیا او تجربه کافي پانګه اچونه، او هیوادوالو لپاره د کاري فرصتونو برابرول.
لاسته راوړنې
- د (افغان پُسټ) ترڅنګ ۱۰ ملي او نړیوالو پُسټي شرکتونو ته جوازونو ورکړه.
- د پُسټي خدمتونو د تنظیم قانون د تصویب طی مراحل کول، چې دا مهال د تصویب وروسته په ملي شورا کې دی.
- د ادارې د عوایدو زیاتوالی؛ د شرکتونو د تعرفو، راجستریشن فیسونو او مالي مکلفیتونو (د هر کال تر ۳۰ میلیونه افغانیو پورې) راټولول.
یادونه: د پُسټي خدمتونو جواز قیمت (د پروسیجر او د ادارې موافقې سره سم) ۲۰،۰۰۰ امریکایی ډالر یا د دې معادل او د بانک تضمین ۱۰،۰۰۰ ډالر یا د دې معادل په افغانۍ دی.
همدا رنګه، وړاندې کوونکي مکلف دي چې د پُسټي خدمتونو ۱۵٪ کمیشن دغي ادارې ته د دوی د ناخالص عایدو له مجموعي څخه ور کړي.
- د پُسټي خدمتونو یو معبر رامینځته کول چې د دې ادارې لخوا د مالیې وزارت د ګمرکونو معین په همکاری د څلورو کلونو راهیسې تعقیب کیږي ؛ پدې وروستیو کې (د بشپړیدو او بیاکتنې پورې) په لنډمهاله توګه پرانستل شوه او د ودانۍ جوړولو لپاره د کابل په هوایی ډګر کې هڅې روانې دي.
- د حق الامتیاز، پُسټي خدمتونو کمیشن او بانکي تضمینونو ټاکلو لپاره طرح او وړاندیز اقتصادي عالي شورا ته وړاندې شوی او په پرنسیپ کې د شورا لخوا تصویب شوی دی چېد منظوری په خاطر د افغانستان اسلامي جمهوریت د کابینې غونډې ته سپارل شوي دي.
- ، د هوایی چلند، د مالیې وزارت ګمرکونو، د کابل هوایی ډګر قومانداني، او نورو په شمول د اړوندو څانګو سره همغږي او د پُسټي شرکتونو د ستونزو حل.
- د ویش قانون، کړنلارو او معیارونو پلي کولو په اړه د پُسټي خدمتونو وړاندې کونکو د فعالیتونو دوامدارهڅارنه.
- د آپرا ادارې د پُسټي خدمتونو مقرراتو او کړنلارو بیا کتنه او د دوه نوي کړنلارو رامینځته کول "د جواز پرته فعالیتونو د تاوان جبران او مخنیوي او د ولسمشرۍ عالي مقام څخه د تصویب ترلاسه کولو لپاره د وزارت موظفې کمیټې ته لیږل.