افغانستان و کاروان دیجیتالی جهان؛ امضاء، معاملات و مراسلات الکترونیکی اعتبار قانونی می‌یابد
چکیده مقاله:
تعداد افرادی که به دنیای اینترنت ملحق میشوند هر روز در حال افزایش است و به همان میزان ، انواع اطلاعات گوناگون از جمله تبادلات مالی و تجاری مجازی در این محیط نسبت به گذشته رشد یافته اس ت .
علیرغم مزایای متعدد تجاری و تبادلات پولی و مالی از طریق اینترنت، برخی از کاربران به دلیل عدم احساس امنیت در سیستمهای تحت وب علاقه چندانی به تجارتهای الکترونیکی و اینترنت نشان نداده اند . یکی از تکنولوژیهایی که موجب اعتباربخشی به اسناد و اطلاعات الکترونیکی و در نتیجه افزایش میزان اعتماد کاربران شده است امضای دیجیتالی میباشد. این تکنیک که مبتنی بر رمزنگاری است، باعث رسمیت اطلاعات الکترونیکی شده و هویت پدیدآورنده سند و جامعیت اطلاعات آن را قابل بازبینی و کنترل میکند. لذا با توجه به لزوم بررسی جایگاه امضای دیجیتال در دنیای الکترونیک، در این مقاله سعی نموده ایم علاوه بر معرفی امضای دیجیتالی، مروری بر تعدادی از کاربردهای بسیار وسیع آن به خصوص در تصدیق هویت مبتنی بر موبایل و شرکت در رایگیریهای الکترونیکی داشته باشیم.
اصطلاحات:
۱ـ امضای الکترونیکی چیست؟
«معلومات به شکل الکترونیک است که با پیام معلوماتی منضم (ضمیمه شده) یا به گونه منطقی متصل شده یا در آن موجود باشد و جهت شناسایی امضاکننده، پیام معلوماتی استفاده گردیده و موافقت امضاکننده پیام معلوماتی را نشان می‌دهد.»
۲ـ معامله و معامله الکترونیکی
مطابق ماده‌های ۱۷ و ۱۸ قانون معاملات و امضای الکترونیکی، معاملات و امضای الکترونیکی اجراآت یا مجموعه‌ای از اجراآت اداری، تجارتی و یا مدنی است که میان دو طرف یا بیشتر از دو طرف به منظور ایجاد تعهد بر یک طرف یا ایجاد تعهدات متبادل میان بیشتر از یک طرف، صورت می‌گیرد و معاملات الکترونیکی نیز هرنوع معامله‌ای است که به وسیله پیام معلوماتی میان طرف‌ها به طور کلی یا جزیی منعقد یا اجرا می‌شود.
دولت افغانستان سال گذشته قانون معاملات و امضای الکترونیکی را به تصویب رسانده و با تصویب رسیدن این قانون، افغانستان نیز همانند سایر کشورهای جهان، گامی به سوی دیجیتالی شدن برداشته است. رهبری سکتور مخابرات کشور هدف این قانون را فراهم نمودن زمینه ایجاد چارچوب قانونی برای معاملات الکترونیکی و امضای الکترونیکی می‌دانند.
این قانون در روشنایی اصول رهنمودی ملل متحد و سایر قوانین جهانی تدوین شده منجمله قانون نمونه امضای الکترونیکی، قانون نمونه تجارت الکترونیکی و کنوانسیون ملل متحد در مورد استفاده از مراسلات الکترونیکی در قراردادهای بین‌المللی، تهیه شده است.
با اجرایی شدن آن، سهولت‌های لازم را در عرصه‌های حکومتداری خوب، رشد اقتصادی، اقتصاد پویا، کاهش فساد اداری، اعتباردهی بین‌المللی به معاملات تجارتی، تحول و تغییر بسوی توسعه یافته‌گی فراهم می کند.
قانون معاملات و امضای الکترونیکی به مثابه «قانون مادر»، راه گشای انقلاب دیجیتلی و معلوماتی در کشور است.
قانون معاملات الکترونیکی و امضای الکترونیکی روی چهار اصل اساسی، عدم تبعیض درمقابل معاملات، امضاء و مراسلات الکترونیکی، بی‌طرفی تکنالوژی، معادلات کاربردی و اصل استفاده داوطلبانه بنا نهاده شده و این قانون در تمامی بخش‌های دولتی و شخصی چون حکومتداری الکترونیکی، تبادله پیام معلوماتی، امضای الکترونیکی، تصدیق الکترونیکی، بانکداری، خرید و فروش آنلان، پرداخت‌ها و گمرکات قابل تطبیق و این مهم در امر شفافیت سازی کارهای اداری، سرعت عمل و مبارزه با فساد موثر است.
رشد اقتصاد دیجیتلی و حکومت دیجیتلی از اهداف مهم کشور و یکی ازتعهدات حکومت در کنفرانس جینوا بوده و انتظار می رود این قانون زمینه ساز رشد اقتصاد دیجیتالی، جذب سرمایه گذاری و رشد صنعت تکنالوژی معلوماتی در کشور گردد. تطبیق این قانون برای انتقال مصوون معلومات افراد کمک خواهد کرد، سطح فساد، کاغذ پرانی و کندکاری در ادارات کاهش خواهد یافت و در قسمت صرفه جویی در وقت و بلند بردن سطح موثریت کارها کمک خواهد کرد.
اهداف مهم دیگری این قانون، که می شود فعال نمودن و آسان سازی انجام ارتباطات و معاملات الکترونیکی به نفع عامه را ذکر کنیم و شامل مواد زیر می شود
۱. شناسایی اهمیت اقتصاد معلوماتی و جامعه معلوماتی برای رونق اقتصادی و اجتماعی افغانستان
۲. ایجاد یک محیط امن، مؤثر برای انجام معاملات الکترونیکی
۳. ارتقای درک، پذیرش و رشد تعداد معاملات الکترونیکی در افغانستان
۴. رفع و جلوگیری از موانع در راستای استفاده از ارتباطات الکترونیکی در افغانستان
۵. ایجاد اطمینان قانونی به یکپارچگی و قابلیت اعتماد پیامهای اطلاعات (دیتا) و تجارت الکترونیکی از طریق امضاهای الکترونیکی
۶. بی طرفی تکنالوژی در برنامه و قوانین مربوط به ارتباطات و معاملات الکترونیکی
۷. ارایه خدمات بیشتر حکومتداری الکترونیکی و ارتباطات الکترونیکی و امضاها با نهادهای دولتی و خصوصی و شهروندان
۸. ایجاد اطمینان مبنی بر اینكه امضای الكترونیكی در افغانستان با بالاترین استانداردهای بین المللی مطابقت دارد.
این قانون در شش فصل و سی ماده ترتیب شده و با تطبیق و اجرایی شدن آن تحول و سهولت های زیادی در عرصه و نحوه انجام معاملات، ارتباطات و مراسلات به صورت الکترونیکی، فراهم خواهد شد.
افغانستان در حالی قانون معاملات الکترونیکی و امضای الکترونیکی را به تصویب رسانده و نافذ کرده است که پیش از این بیش از ۱۰۰ کشور جهان این قانون را اجرایی کرده‌اند.